31.1.06

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (e VIII)

Conclusións:

A polémica aberta nos últimos meses en España en referencia á posíbel creación dun Consello Estatal do Audiovisual e á actividade do CAC catalán parte en moitas ocasións do descoñecemento da realidade e da confusión de conceptos. En primeiro lugar, aqueles que se opoñen á creación de organismos autónomos de regulación (que, curiosamente, son os mesmos que critican o proxecto do Estatuto Profesional do Xornalista) afirman que este tipo de institucións non teñen equivalentes noutros países, cando son moi escasos os Estados desenvolvidos (en Europa, tan só Luxemburgo) que non contan co seu respectivo consello do audiovisual. Afirman tamén que estes organismos reguladores afianzan a capacidade dos Gobernos para controlar os medios de comunicación, cando se trata precisamente do contrario: nos lugares nos que se crean estas institucións o poder executivo perde as atribucións que previamente tiña para conceder e suspender emisoras de radio e canles de televisión, que pasan a estar reguladas por un organismo autónomo, designado polo poder lexislativo. Estes críticos afirman tamén que os poderes públicos non teñen dereito a regular as canles privadas de televisión e radio, mais esquecen que estas canles operan a través de licencias concedidas polos Estados en virtude duns criterios obxectivos que doutro xeito ficarían baleiros de senso. Denuncian asemade que o Estado pretenden vixiar que os medios difundan información verdadeira, confundindo información verdadeira e veraz, termo recollido na Constitución de 1978 e que alude (segundo a xurisprudencia creada polo Tribunal Constitucional) aos procedementos metodolóxicos e deontolóxicos empregados polos xornalistas. Nesta campaña de confusión, guiada a partes iguais polo interese empresarial e pola ignorancia, dende a prensa máis conservadora de Madrid chegouse a solicitar que o CAC sancionase a Avui pola publicación dun artigo de opinión, o que reflicte o descoñecemento existente na maior parte dos artilleiros da campaña mediática iniciada contra o CAC das competencias deste organismo, que unicamente atinxen aos medios audiovisuais.

A orixe desta campaña radica en que en España, o ámbito informativo e de comunicación naceu desde a desregulamentación, o que levou a unha situación precaria en canto á protección do dereito á información dos cidadáns. Así pois, aos grupos mediáticos interésalles o mantemento desta situación, da que se benefician economicamente, e interpretan calquera decisión dos poderes públicos tendente a regular o sector audiovisual como un ataque á súa liberdade, pero non un ataque á súa liberdade de empresa (que debe ser equilibrada e contrapesada para garantir o dereito á información e outros dereitos constitucionais), senón como un ataque á liberdade de información garantida pola Constitución, e da que os medios de comunicación son administradores.Observando os abundantes exemplos existentes en toda Europa, semella cada vez máis urxente a creación dun Consello Audiovisual Estatal e dun Consello Audiovisual de Galicia, organismos previstos nos programas electorais de PSOE, BNG e PP (nas eleccións xerais do ano 2004). Sobre todo, tendo en conta que nos vindeiros meses deberán resolverse no noso país varios concursos de asignación de frecuencias dixitais de emisión, tanto de televisión coma de radio. Os que se opoñen á creación destes órganos deberían explicar por que lles parece mellor que estas licencias sexan concedidas directamente polo poder executivo. A necesidade da creación destes organismos é clara, e non debería ser ese o debate. O debate debería centrarse na mellor forma de asegurar a independencia destes consellos do audiovisual, que deberían mirar cara aos Landesmedienanstalten alemáns ou cara ao Consejo del Audiovisual de Andalucía, nos que todos os seus membros (incluído o presidente) son elixidos polo Parlamento, en Andalucía concretamente por unha maioría cualificada de 3/5 dos seus deputados.

27.1.06

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (VII)

O Consello do Audiovisual de Galicia: unha promesa electoral:

Semella urxente a creación inmediata dun Consello Audiovisual en Galicia, sobre todo tendo en conta que o goberno aínda debe resolver o concurso público de concesión de licencias de TDT de ámbito local, de radio dixital autonómica e local e a previsíbel e necesaria revisión do proceso de adxudicación das dúas licencias de TDT autonómicas a La Voz de Galicia e á Cadena Cope. É certo que o Acordo sobre bases programáticas para a acción da Xunta de Galicia, asinado por Emilio Pérez Touriño e Anxo Quintana o 23 de xullo non recolle a previsión da creación inmediata deste organismo, mais os programas electorais presentados polas dúas forzas políticas do goberno de Galicia para concorrer ás últimas eleccións autonómicas si recollían a promesa de crear un Consello do Audiovisual. Así, na páxina 72 do programa do PSdG-PSOE recóllese a proposta de “elaboración dun novo marco lexislativo, mediante unha Lei do audiovisual que estableza competencias e sinerxías entre os diferentes actores sociais e institucionais de referencia no audiovisual e que contemple a creación do Consello do Audiovisual de Galicia, como árbitro independente, con competencias para vixiar o espazo audiovisual e o cumprimento das normas lexislativas que afecten ó sector”; e nas páxinas 33-34 dise que “modificarase o Consello do Audiovisual para garantir a autonomía, a transparencia de xestión e o pluralismo político nos medios de comunicación públicos ou dependentes de concesións públicas”. De igual xeito, na páxina 265 do programa electoral do BNG afírmase que o esta forza política promoverá “O Consello do Audiovisual de Galiza, creado por Lei” que “regulará a actividade do sector audiovisual galego”. Pola súa banda, o programa electoral do PPdeG non recollía ningunha previsión relativa á posíbel creación dun Consello Audiovisual no noso país, mais si o fixera este partido no programa electoral co que concorreu ás eleccións xerais celebradas en 2004; na páxina 43 deste texto afírmase que “Crearemos el Consejo Audiovisual que, entre sus competencias, velará por la protección de los menores frente a la emisión de contenidos inadecuados en los medios audiovisuales”. Tamén o PSOE prometía nesa mesma campaña a “creación del Consejo Superior de Medios Audiovisuales” (páxina 38), afirmando que “Crearemos, mediante Ley Orgánica, el Consejo Superior de Medios Audiovisuales como Autoridad Independiente tanto del Gobierno como de los poderes económicos, empresariales, financieros, culturales, educativos y asociativos, que regule, controle y, en su caso, sancione la actividad de todos los operadores en el mercado audiovisual, sean públicos o privados. Se constituirá como “organismo público” independiente en cuanto a financiación, personal, bienes, contratación y presupuesto. Sus miembros serán elegidos por el parlamento a través de mayoría cualificada entre personas de relevantes méritos profesionales en el sector audiovisual, tecnológico, cultural, universitario, educativo y asociativo. Tendrá como misión asegurar la transparencia en la titularidad de los medios, garantizar el cumplimiento de la legislación y velar por el respeto a la dignidad de las personas y a los principios de pluralismo político, económico, cultural y religioso, así como la protección de los valores constitucionales, especialmente la protección a la juventud, la infancia y las personas con discapacidad, cuidando de que se impida todo tipo de publicidad o información sexista” (páxina 39).

26.1.06

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (VI)

O papel dos consellos do audiovisual nos procesos de asignación de licencias de emisión:

O espazo radioeléctrico é de propiedade pública, como non podía ser doutro xeito. Polo tanto, o Estado administra e decide o seu uso, e ademais de reservar unha parte do espectro para as emisións das canles públicas, adxudica o espazo restante a emisores privados en concursos públicos baseados en criterios obxectivos decididos previamente (pregos de condicións) que deben ser cumpridos polos candidatos aspirantes a facerse coa concesión. O Estado non pode desentenderse da vixilancia do cumprimento das condicións baixo as que se concedeu unha determinada licenza. É unha obriga que ten un Estado e un dereito que teñen os cidadáns
¿É máis democrático, máis xusto, menos sospeitoso, que as licencias de emisión de canles de TDT ou de Radio Dixital sexan directamente adxudicadas polo goberno de turno? ¿Ou é máis fiábel que sexa un organismo autónomo e independente do poder executivo, elixido por unha maioría cualificada do Parlamento, o encargado de resolver o concurso de adxudicación de canles e emisoras? Nos últimos anos tivemos exemplos abondo de como os sucesivos gobernos autonómicos e central, fosen da cor que fosen, tomaron decisións moi sospeitosas de ser guiadas de xeito subxectivo, parcial e en ningún caso buscando o ben social, senón outro tipo de intereses particulares, entregando a meirande parte das concesións de emisión a xornalistas, empresas e grupos afíns. Nos últimos meses tivemos mostras de que estas actitudes, lonxe de desaparecer, semellan acentuarse: a concesión a LaSexta da cuarta licenza de emisión analóxica, ou a reforma lexislativa que permitiu a Canal Plus comezar a emitir en aberto baixo a marca de Cuatro amosan a urxencia de crear un Consello Audiovisual Estatal. En comunidades autónomas gobernadas polo Partido Popular (Madrid, Baleares, Murcia, Comunitat Valenciana e La Rioja), os beneficios para os grupos afíns a esta forza política foron aínda máis evidentes: a Igrexa Católica fíxose con cinco canles autonómicas e quince licencias locais, e Libertad Digital (grupo liderado por Jiménez Losantos) acadou once canles locais; pola súa banda, Unedisa (El Mundo) conseguiu cinco canles, as mesmos que o Grupo Intereconomía, presidido por Julio Ariza, ex deputado popular; finalmente, Antena3 fíxose con cinco emisoras locais de TDT nestas comunidades. Pola contra, Localia TV, participada polo Grupo Prisa, só conseguiu gañar unha das canles locais en liza. Lembremos que algo semellante sucedeu en Galicia no pasado mes de xullo, cando unha vez perdidas as eleccións, o goberno en funcións do Partido Popular apresurouse a concederlle á Cadena Cope unha das licencias de emisión autonómica de TDT, en prexuízo da moi superior oferta presentada por todas as cabeceiras galegas de prensa agás La Voz.

En Navarra o Goberno Foral someteu ao informe preceptivo do seu Consello audiovisual a concesión de licencias de TDT, o que deu como resultado unha distribución de canles ideoloxicamente plural, con concesións a actores tan dispares coma o Arcebispado de Pamplona ou o Grupo Prisa. Non ocorreu así en Madrid, onde o goberno da Rexión omitiu ese trámite e decidiu a resolución do concurso pola súa conta. Pola contra, en Catalunya, as 59 canles de TDT local non van ser adxudicadas polo Goberno tripartito, senón que o concurso vai ser decidido polo Consell Audiovisual, que emitirá un informe vinculante.

Os grandes grupos de comunicación están pedindo vivir nunha caste de Far West audiovisual, pois se trata dunha situación na que dispoñen de todos os dereitos e ningunha obriga, e constitúe o escenario no que lles é máis doado facer negocio. Pero, pola contra, nesta situación de desregulamentación, de anarquía lexislativa, o que sae perdendo é o cidadán, a sociedade, que non conta con organismos que velen polo seu dereito a ser informados, a recibir unha información veraz. Neste ambiente, a ausencia de regras non significa maior liberdade de información, senón menos. A desproporcionada reacción dos medios explícase porque ás súas empresas propietarias interésalles seguir vivindo no réxime actual. Por esa razón están difundindo unha versión interesada, e por iso poucos medios están informando correctamente sobre qué é un consello regulador, para qué serve...

O aliñamento dalgúns xornalistas cos discursos oficiais dos propietarios dos medios nos que traballan sorprende, en parte, aínda que a meirande parte destas voces corresponden a profesionais inseridos na estrutura directiva das empresas de comunicación. De todos os xeitos, sorprende o xeito en que en certas ocasións os traballadores dos medios asumen as posicións corporativas erguidas pola estrutura de propiedade das súas empresas, coma se fosen actos de fe, ou como se os seus empregos dependesen do trunfo da posición ideolóxica defendida polo medio en cuestión. Porén, fronte aos editoriais e artigos publicados por algúns medios e ás posicións expresadas polos propietarios de todas estas empresas, as organizacións profesionais e sindicais de xornalistas fixeron público o seu apoio á ampliación de competencias do CAC, ao funcionamento do Consell e á posíbel creación dun Consello Audiovisual Estatal. Así o fixo por exemplo a Federación Estatal de Sindicatos de Periodistas (FESP), formada por media ducia de organizacións laborais de xornalistas, entre elas o Sindicato de Xornalistas de Galicia, que tamén emitiron senllos comunicados de apoio á actividade do CAC. Tamén o Foro de Organización de Xornalistas (FOP), integrado pola Agrupación Xeral de Xornalistas de UGT, a Agrupación de Xornalistas de CCOO, o Col.legi de Periodistes de Catalunya, o Colexio de Xornalistas de Galicia, e a Federación de Sindicatos de Xornalistas, afirmou publicamente que saía “ao paso da cadea de ataques que desde ámbitos interesados se dirixen contra a aprobación da Lei Audiovisual de Catalunya que dota de máis competencias ó Consello Audiovisual catalán, achegándoo ó modélico Consello Superior do Audiovisual francés; especialmente no relativo á capacidade de conceder e revogar licenzas, competencias que ata agora eran do Goberno, e de sancionar o incumprimento da lei”.

25.1.06

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (V)

A actividade dos consellos audiovisuais do Estado Español:

No Estado Español existen catro comunidades autónomas (Catalunya, Navarra, Madrid e Andalucía) que contan con cadanseu consello do audiovisual. O máis antigo e activo é o Consell de l’Audiovisual de Catalunya (CAC), e tamén o de Navarra leva realizando unha labor importante nos últimos anos, mentres que os organismos madrileño e andaluz practicamente non comezaron a exercer as súas funcións, sendo a súa actividade nula. O CAC, segundo a Lei que o regula, vela polo respecto dos dereitos e liberdades recoñecidos na Constitución e o Estatuto de Autonomía, relativos ao exercicio de actividades de comunicación audiovisual, así como do resto da normativa reguladora da programación e a publicidade, e da normativa comunitaria e os tratados internacionais na materia. As súas competencias inclúen igualmente a verificación do axeitado cumprimento daquelas obrigas e condicións que formen parte do correspondente contrato ou relación xurídica administrativa de carácter concesional, caso de existir. Nos seus catro anos de actividade fixo públicas instrucións de obrigado cumprimento relativas á presenza da lingua e a cultura catalá e aranesa nos medios audiovisuais, e tamén en relación á protección da infancia. Ademais, difundiu un total de dez recomendacións non vinculantes sobre asuntos diversos: publicidade de xoguetes, distribución de tempos informativos en campaña electoral, tratamento informativo da violencia doméstica, tratamento informativo da inmigración, ou sobre o tratamento informativo dos xuízos. Finalmente, o CAC publicou ao redor dun cento de informes non vinculantes, dende os encargados polo Govern da Generalitat nos concursos de adxudicación de emisoras, os relativos á análise do pluralismo políticos nos medios de comunicación, en especial durante as campañas electorais, ou á supervisión de determinados aspectos das emisións dos medios de comunicación públicos en Catalunya.
Pola súa banda, a actuación do Consejo Audiovisual de Navarra limitouse a emitir recomendacións e informes non vinculantes e non ditou ningún tipo de sanción. Entre as súas actuacións máis sinaladas figuran a presentación dos informes sobre os aspirantes a facerse con algunha das adxudicacións de canles locais e rexionais de TDT en Navarra, un informe sobre a renovación dalgunhas concesións de emisoras de FM, ou algunhas recomendacións sobre a programación televisiva en horario infantil ou sobre a publicidade institucional e a concesión de subvencións públicas ás canles de televisión.

En canto ao Consello Audiovisual da Comunidade Autónoma de Madrid, resultaron especialmente chocantes as críticas expresadas por Esperanza Aguirre contra a existencia do CAC, sobre todo tendo en conta que Madrid contaba dende o ano 2001 cun consello audiovisual de seu, iso si, presidido por un consejero do goberno da rexión. Este organismo ten potestade para impoñer sancións económicas de até cen millóns de pesetas e para revogar as licencias autonómicas e locais de radio e televisión. Aínda que está máis envorcado cara á supervisión dos contidos televisivos violentos ou non axeitados para nenos ou adolescentes, este consello non só se encarga de vixiar estes aspectos, senón que entre as súas competencias figura o velar polo dereito dos cidadáns a recibir unha información veraz. De feito, a lei do audiovisual da Comunidade de Madrid define entre os principios xerais de obrigado cumprimento para os medios de comunicación cunha licenza de emisión administrada pola Comunidade a esixencia de “objetividad, veracidad e imparcialidad de las informaciones”, así como a diferenciación nos contidos e formatos do que é información e do que é publicidade ou propaganda.Así pois, Esperanza Aguirre descubriu de súpeto que na Comunidade Autónoma de Madrid existía un Consello do Audiovisual e anunciou a súa supresión a partir de febreiro de 2006. Ante este anuncio, a Asociación de Usuarios de la Comunicación (AUC) reclamou que non se eliminase o Consello, ao tempo que sinalaba que a decisión constituía "un exercicio de demagoxia", porque ese órgano non pasara de ser “unha mera caricatura de Consello Audiovisual gobernamentalizado, sen recursos nin atribucións significativas, pola ausencia de vontade do Partido Popular de crear un órgano regulador competente”. Asemade a AUC esixiu que o futuro Consello Audiovisual Estatal tivese capacidade sancionadora, como os xa existentes en Europa. Pola súa banda, Miguel Ángel Sacaluga, secretario de Comunicación do Partido Socialista de Madrid, cualificou de "escandaloso" o anuncio da eliminación do Consello, e afirmou que “Aguirre nunca acreditou na existencia de autoridades independentes que poida cuestionar a falla de pluralismo e liberdade de expresión que existen na actualidade". Sacaluga criticou asemade que o PP tivese "asfixiado" o consello, "a non dotalo de medios e dunha sé para o seu funcionamento", e lembrou que cando Aguirre concedeu as licencias de televisión local dixital terrestre non tivera en conta a opinión deste órgano, ignorando que a lei obrigábaa a solicitar un informe do Consello Audiovisual. De feito, o vogal do Consello Audiovisual de Madrid Manuel Núñez Encabo presentou hai uns meses a impugnación "cautelar" da adxudicación de licenzas de TDT por parte da Comunidade de Madrid, por facerse sen o preceptivo informe do consello. En realidade, na presente lexislatura o consello non se reuniu unha soa vez. Na anterior, coa rexión gobernada por Alberto Ruiz Gallardón, fixérao en oito ocasións. Nese período non exerceu a súa facultade de sanción, pero si fixo unha recomendación á canle autonómica Telemadrid para que modificara o horario da serie de debuxos animados Shin Chan. Así pois, Aguirre vai eliminar o Consello do Audiovisual coa escusa de asegurar a liberdade dos medios, pero as únicas consecuencias que vai ter esta decisión é que todas as competencias do consello van recaer de novo no goberno, que terá capacidade para adxudicar frecuencias e licencias de emisión ou revocalas sen control parlamentario.

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (V)

A actividade dos consellos audiovisuais do Estado Español:

No Estado Español existen catro comunidades autónomas (Catalunya, Navarra, Madrid e Andalucía) que contan con cadanseu consello do audiovisual. O máis antigo e activo é o Consell de l’Audiovisual de Catalunya (CAC), e tamén o de Navarra leva realizando unha labor importante nos últimos anos, mentres que os organismos madrileño e andaluz practicamente non comezaron a exercer as súas funcións, sendo a súa actividade nula. O CAC, segundo a Lei que o regula, vela polo respecto dos dereitos e liberdades recoñecidos na Constitución e o Estatuto de Autonomía, relativos ao exercicio de actividades de comunicación audiovisual, así como do resto da normativa reguladora da programación e a publicidade, e da normativa comunitaria e os tratados internacionais na materia. As súas competencias inclúen igualmente a verificación do axeitado cumprimento daquelas obrigas e condicións que formen parte do correspondente contrato ou relación xurídica administrativa de carácter concesional, caso de existir. Nos seus catro anos de actividade fixo públicas instrucións de obrigado cumprimento relativas á presenza da lingua e a cultura catalá e aranesa nos medios audiovisuais, e tamén en relación á protección da infancia. Ademais, difundiu un total de dez recomendacións non vinculantes sobre asuntos diversos: publicidade de xoguetes, distribución de tempos informativos en campaña electoral, tratamento informativo da violencia doméstica, tratamento informativo da inmigración, ou sobre o tratamento informativo dos xuízos. Finalmente, o CAC publicou ao redor dun cento de informes non vinculantes, dende os encargados polo Govern da Generalitat nos concursos de adxudicación de emisoras, os relativos á análise do pluralismo políticos nos medios de comunicación, en especial durante as campañas electorais, ou á supervisión de determinados aspectos das emisións dos medios de comunicación públicos en Catalunya.
Pola súa banda, a actuación do Consejo Audiovisual de Navarra limitouse a emitir recomendacións e informes non vinculantes e non ditou ningún tipo de sanción. Entre as súas actuacións máis sinaladas figuran a presentación dos informes sobre os aspirantes a facerse con algunha das adxudicacións de canles locais e rexionais de TDT en Navarra, un informe sobre a renovación dalgunhas concesións de emisoras de FM, ou algunhas recomendacións sobre a programación televisiva en horario infantil ou sobre a publicidade institucional e a concesión de subvencións públicas ás canles de televisión.

En canto ao Consello Audiovisual da Comunidade Autónoma de Madrid, resultaron especialmente chocantes as críticas expresadas por Esperanza Aguirre contra a existencia do CAC, sobre todo tendo en conta que Madrid contaba dende o ano 2001 cun consello audiovisual de seu, iso si, presidido por un consejero do goberno da rexión. Este organismo ten potestade para impoñer sancións económicas de até cen millóns de pesetas e para revogar as licencias autonómicas e locais de radio e televisión. Aínda que está máis envorcado cara á supervisión dos contidos televisivos violentos ou non axeitados para nenos ou adolescentes, este consello non só se encarga de vixiar estes aspectos, senón que entre as súas competencias figura o velar polo dereito dos cidadáns a recibir unha información veraz. De feito, a lei do audiovisual da Comunidade de Madrid define entre os principios xerais de obrigado cumprimento para os medios de comunicación cunha licenza de emisión administrada pola Comunidade a esixencia de “objetividad, veracidad e imparcialidad de las informaciones”, así como a diferenciación nos contidos e formatos do que é información e do que é publicidade ou propaganda.Así pois, Esperanza Aguirre descubriu de súpeto que na Comunidade Autónoma de Madrid existía un Consello do Audiovisual e anunciou a súa supresión a partir de febreiro de 2006. Ante este anuncio, a Asociación de Usuarios de la Comunicación (AUC) reclamou que non se eliminase o Consello, ao tempo que sinalaba que a decisión constituía "un exercicio de demagoxia", porque ese órgano non pasara de ser “unha mera caricatura de Consello Audiovisual gobernamentalizado, sen recursos nin atribucións significativas, pola ausencia de vontade do Partido Popular de crear un órgano regulador competente”. Asemade a AUC esixiu que o futuro Consello Audiovisual Estatal tivese capacidade sancionadora, como os xa existentes en Europa. Pola súa banda, Miguel Ángel Sacaluga, secretario de Comunicación do Partido Socialista de Madrid, cualificou de "escandaloso" o anuncio da eliminación do Consello, e afirmou que “Aguirre nunca acreditou na existencia de autoridades independentes que poida cuestionar a falla de pluralismo e liberdade de expresión que existen na actualidade". Sacaluga criticou asemade que o PP tivese "asfixiado" o consello, "a non dotalo de medios e dunha sé para o seu funcionamento", e lembrou que cando Aguirre concedeu as licencias de televisión local dixital terrestre non tivera en conta a opinión deste órgano, ignorando que a lei obrigábaa a solicitar un informe do Consello Audiovisual. De feito, o vogal do Consello Audiovisual de Madrid Manuel Núñez Encabo presentou hai uns meses a impugnación "cautelar" da adxudicación de licenzas de TDT por parte da Comunidade de Madrid, por facerse sen o preceptivo informe do consello. En realidade, na presente lexislatura o consello non se reuniu unha soa vez. Na anterior, coa rexión gobernada por Alberto Ruiz Gallardón, fixérao en oito ocasións. Nese período non exerceu a súa facultade de sanción, pero si fixo unha recomendación á canle autonómica Telemadrid para que modificara o horario da serie de debuxos animados Shin Chan. Así pois, Aguirre vai eliminar o Consello do Audiovisual coa escusa de asegurar a liberdade dos medios, pero as únicas consecuencias que vai ter esta decisión é que todas as competencias do consello van recaer de novo no goberno, que terá capacidade para adxudicar frecuencias e licencias de emisión ou revocalas sen control parlamentario.

22.1.06

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (IV)

Os organismos reguladores en Europa:

A previsión por parte do lexislador deste tipo de autoridades é algo habitual en Europa e en todo o mundo occidental, naqueles sistemas constitucionais que se basean nun réxime político institucional e de protección dos dereitos fundamentais equiparábel ao español. Así e todo, certos medios de comunicación están insistindo en que o CAC ou o proxectado Consello Estatal do Audiovisual constituirían "órganos arbitrarios sen parangón", ao tempo que esquecen informar de que en Europa existe unha plataforma de entidades reguladoras, a EPRA, á que pertencen 48 consellos de regulación de 40 países diferentes, entre eles o CAC e o Consello do Audiovisual de Navarra, e que de feito Luxemburgo é o único Estado de todo o continente que non conta con institución ningunha deste tipo. A Platform of Regulatory Authorities (EPRA) constituíuse en 1995 e tanto a Comisión Europea coma o Consello de Europa son observadores permanentes da plataforma. Mais os organismos reguladores da comunicación audiovisual non son exclusivos de Europa e tamén existen en África (Quenia, Nixeria, Sudáfrica...), Asia (Corea do Sur, Hong Kong, Malaisia, Singapur...), América (Canadá, EE.UU., Chile, Arxentina, Brasil, Colombia...) ou Oceanía (Australia e Nova Zelandia).

En canto ás características destas institucións, cómpre salientar que unha ampla maioría dos países europeos conta cando menos con dous organismos reguladores diferenciados, un dedicado a supervisar os asuntos relacionados coas telecomunicacións (o soporte), por exemplo en España a Comisión do Mercado das Telecomunicacións, e outro que se ocupa de velar polas emisións. Porén, nalgún país, como Italia, estas dúas competencias son aglutinadas por un único órgano: a Autorità per le garanzie nelle comunicazioni. Do mesmo xeito, mentres que a meirande parte dos organismos regulan tanto os medios públicos coma os privados, hai algún coma os Landesmedienanstalten alemáns, que só se ocupan das emisións das canles privadas. En canto ás súas competencias, cómpre salientar tres grandes campos: a administración do sector (mediante a adxudicación e revogación de licencias de emisión), a supervisión das emisións (mediante o control dos contidos en horario infantil, e a supervisión da publicidade) e a creación de normas (como códigos de conduta). Porén, as diferenzas entre os distintos organismos son grandes: por exemplo, mentres hai algúns que deciden por si sós a concesión de dereitos de emisión, outros só poden emitir informes e recomendacións non vinculantes. Ademais, o tradicional poder de ditar normas de conduta existente nos sistemas audiovisuais anglosaxóns non é compartido en toda Europa (por exemplo en Austria, Suíza, Dinamarca ou Suecia). Noutros países, en cambio (Reino Unido, Francia, Bélxica, Alemaña, Catalunya, Italia, Holanda...), os códigos de conduta relativos aos contidos emitidos en horario infantil, a representación das minorías, a emisión de contidos violentos ou morbosos ou as recomendacións sobre a inserción e as modalidades de publicidade son de obrigado cumprimento. Finalmente, só os Consellos Audiovisuais francés e valón (Bélxica) teñen entre as súas competencias a intervención no nomeamento do director xeral da corporación pública de radio e televisión, mentres que o resto non ten poder para intervir nese asunto.

Porén, entre estes case cincuenta organismos, cómpre salientar sobre todo a dous, os de maior tradición e actividade, e que serven de referente a todos os demais, sobre todo aos de máis recente creación: son o francés Conseil Supérieur de l’Audiovisuel (CSA) e o Ofcom británico. Segundo a Lei francesa 86-1067, de 30 de setembro de 1986, o CSA é a autoridade independente que garante o exercicio da liberdade da comunicación no ámbito da radio e a televisión, atribuíndolle entre outras misións a de velar pola cualidade e a diversidade dos contidos, ou polo carácter pluralista e a honestidade da información e a súa independencia dos intereses económicos (artigos 29 e 33-1 da citada Lei), tendo en conta a potestade do Consello para adoptar medidas mesmo de carácter sancionador nos casos de incumprimento dos deberes impostos legalmente ou no marco do correspondente título habilitante (artigos 42 e 48 da Lei). A importancia do traballo realizado polo CSA resulta evidente na radio: Francia é un dos países con maior cantidade de radios locais, sobre todo asociativas, cuxa diversidade e cantidade responde a unha regulación equilibrada e coidada da variedade da oferta. Por outra banda, durante períodos de eleccións a acción reguladora dos medios de comunicación en pos do equilibrio político foi recoñecida e ben recibida por todas as partes interesadas. No caso do Reino Unido, a sección 319 da Communications Act de 2003 atribúelle á Ofcom a competencia para estabelecer os correspondentes estándares e controlar o seu cumprimento, en relación concretamente con que as noticias incluídas nos servizos de televisión e radio sexan presentadas coa debida imparcialidade[1] así como que as devanditas noticias sexan emitidas coa debida precisión (accuracy)[2], prevendo a imposición, no seu caso, das correspondentes sancións.
A elección dos membros que conforman os respectivos consellos é un tema moi delicado, pois da súa maior ou menor subordinación ao poder executivo depende en gran medida a imaxe de independencia e imparcialidade que estes organismos ofrezan cara ao exterior. En Dinamarca, Suíza, Holanda, Suecia e Reino Unido os membros dos seus consellos reguladores son elixidos directamente polo Goberno. Pola contra, nos Länder alemáns todos os membros dos seus organismos de regulación son nomeados polos respectivos parlamentos rexionais. En canto ao órgano regulador de Valonia (Bélxica) dos dez membros que o conforman, sete son elixidos polo Parlamento e tres polo Goberno. Finalmente, dous organismos tan importantes coma o francés e o italiano empregan fórmulas mixtas nas que todos (en Italia) ou a meirande parte dos seus membros (en Francia: seis de nove) son elixidos polo poder lexislativo, mais o seu presidente é designado polo Presidente da República (en Italia mesmo a petición do primeiro ministro). Tan só en Austria o presidente (e membro único) do seu órgano de regulación é elixido por concurso público aberto. En canto ao CAC catalán, seguíronse en parte os modelos mixtos francés e italiano. No artigo 4 da súa lei especifícase que o Consell está integrado por dez membros, nove dos cales son elixidos polo Parlament, a proposta, como mínimo, de tres grupos parlamentarios, por unha maioría de dous terzos. O restante membro, que é o presidente, é proposto e nomeado polo Govern despois de escoitar a opinión maioritaria (mais non vinculante) dos nove membros elixidos polo Parlament. Nos outros consellos audiovisuais do Estado as fórmulas de elección dos seus membros son variadas: en Navarra o Parlamento Foral elixe cinco membros e o Goberno dous; en Andalucía, os seus once membros son elixidos polo Parlamento, por unha maioría cualificada de tres quintos. Finalmente, en Madrid, a elección é máis complexa, pois o Parlamento escolle a tres persoas, o Goberno a catro, e a Oficina do Defensor do Menor e o Consello de Consumo da Comunidade a un cada un. Porén, o presidente deste Consello é o consejero ao que se adscriba o organismo.

Por outra banda, a capacidade sancionadora que lle outorga ao CAC a recente modificación da súa lei de creación tampouco é nova en Europa. Ademais da publicación de informes e advertencias, prerrogativa común a todos os organismos reguladores, todos estes consellos (con escasas excepcións) poden obrigar ás emisoras de radio e televisión a inserir un anuncio que informe da infracción cometida. Ademais, a maior parte dos organismos (entre eles os principais: Francia, Reino Unido, Italia, Dinamarca, Holanda, Alemaña ou Bélxica), como responsábeis das adxudicacións de licencias de emisión, poden revogar esas licencias, de xeito temporal ou definitivo, ou tamén poden obrigar ás canles a retirar certos programas. Por suposto, moi rara vez se chegou a estes extremos, optándose a maior parte das veces por impoñer fortes multas, que por exemplo no caso británico achéganse ao medio millón de euros. Nos consellos audiovisuais existentes no Estado Español, o catalán, o navarro e o madrileño dispoñen da potestade de suspender e revogar as concesións de emisión no caso de que as canles incorreran en faltas moi graves, ademais de impoñer multas que poden chegar aos cen millóns de pesetas no caso madrileño e aos 300.000 euros no caso de Navarra. Mentres, no caso andaluz, o seu consello non pode máis que emitir informes e recomendacións, aínda que recentemente o pleno do Consejo Audiovisual elaborou unha proposta de regulamento no que se incluía a potestade de sancionar aos medios que incumprisen principios constitucionais e estatutarios, podendo mesmo instar á retirada dun programa.

[1] “News included in television and radio services is presented with due impartiality and that the impartiality requirements of section 320 are complied with”
[2] “News included in television and radio services is reported with due accuracy”.

19.1.06

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (III)

No ámbito da comunicación audiovisual, a esixencia de que os poderes públicos exerzan unha labor regulamentadora é indiscutíbel, dado que o soporte a través do que estes medios se distribúen (o aire) é naturalmente público e debe ser organizado (como xa se está a facer) mediante a adxudicación de frecuencias de emisión en concursos abertos e públicos e en base a criterios obxectivos e de interese xeral. Pero o labor das administracións públicas non finaliza, non pode facelo, coa adxudicación destas licencias. O Estado, a través de organismos independentes cuxos membros deben ser designados por unha maioría ampla do Parlamento (representante da soberanía popular), está obrigado a velar polo cumprimento dos criterios e condicións nas que se baseou a concesión dunha licenza de emisión. Esa é a labor que cumpren os consellos do audiovisual: a asignación das frecuencias de emisión e a supervisión do cumprimento das obrigas desa concesión: as xerais, recollidas na lexislación, principalmente na Constitución, e as particulares de cada licenza, criterios obxectivos aceptados polos beneficiarios da adxudicación. Só hai dúas formas de regular o espazo audiovisual (a completa desregulamentación é imposíbel, pois o espectro de frecuencias é limitado e debe ser organizado dalgún xeito): ou se encarga de facelo un organismo autónomo nomeado polo Parlamento, ou o fai directamente o poder executivo, como veu sucedendo até o de agora en España.
Xa na introdución adiantábamos as razóns que fan necesaria e mesmo imprescindíbel a existencia de órganos reguladores do espazo audiovisual: a adxudicación imparcial e obxectiva de licenzas de emisión e a supervisión non politizada do cumprimento dos criterios mediante os cales se valoraron as ofertas presentadas por cada concursante. Pero a necesidade da existencia deste tipo de órganos é expresada de xeito máis extenso nos preámbulos das leis de creación dos catro Consellos do Audiovisual instituídos en España: o catalán, o navarro, o madrileño e o andaluz. Os catro teñen unhas características comúns: en primeiro lugar, que se trata dunha necesidade recente, xurdida do espectacular crecemento atinxido polos medios de comunicación audiovisual nos últimos anos; en segundo lugar os catro textos din ser conscientes da extraordinaria importancia da comunicación audiovisual nas nosas sociedades, o que fai urxente a creación destes organismos; e en terceiro lugar, as catro leis fíxanse como un dos principais obxectivo o protexer e garantir o dereito á información dos cidadáns e a pluralidade.
Por exemplo, a Lei 1/2004, de 17 de decembro, de creación do Consejo Audiovisual de Andalucía, di no seu preámbulo que “en las sociedades avanzadas, los medios de comunicación audiovisual están alcanzando una creciente influencia en la vida y la formación de los ciudadanos, en sus modos de pensar y de valorar, en la socialización del conocimiento y de la cultura. En estos medios se centra la mayor parte de los consumos de información y ocio; revelándose, además, como instrumentos de extraordinaria importancia para la democratización y la cohesión social, cultural y territorial”. Asemade, este preámbulo salienta que o “notábel” desenvolvemento do espazo audiovisual andaluz, a multiplicidade da oferta e das tecnoloxías utilizadas e a súa importancia cultural e económica “hacen necesaria la creación de un organismo que, en el ámbito de la comunicación audiovisual de Andalucía, se encargue de velar por el respeto de los derechos y libertades reconocidos en la Constitución y en el Estatuto de Autonomía para Andalucía, especialmente los referidos a la libertad de expresión y el derecho a la información veraz y su compatibilidad con los principios de pluralismo y libre concurrencia en el sector audiovisual, así como por el cumplimiento de las funciones de servicio público asignadas a los medios de comunicación audiovisual”. Finalmente, o texto conclúe que “el derecho a una información libre y veraz, a la libre comunicación de ideas y producciones, al honor y la intimidad de las personas y la protección de la juventud y la infancia son derechos básicos que pueden resultar lesionados en el conjunto de un crecimiento desordenado del sistema audiovisual andaluz”.

Do mesmo xeito, a Lei 2/2001, de 18 de abril, de Contenidos Audiovisuales y Servicios Adicionales afirma sobre o Consejo Audiovisual de la Comunidad de Madrid que:
“por un lado, regula lo que se ha dado en llamar contenidos audiovisuales, respondiendo así a una inquietud bastante generalizada en torno a los efectos que puede tener la programación audiovisual, especialmente entre los menores. Dentro de esta regulación sobre contenidos, se establece un procedimiento para hacer efectivo el derecho de los espectadores a conocer con antelación suficiente la programación emitida por televisión. Por otro lado, trata de garantizar los principios de neutralidad, transparencia y no discriminación en el mercado de las telecomunicaciones por cable. En ambas vertientes está llamado a jugar un papel destacado el Consejo Audiovisual de la Comunidad de Madrid, que se configura como órgano de participación, asesoramiento y vigilancia”.

Finalmente, a Lei Foral 18/2001 de 5 de xullo, pola que se regula a actividade audiovisual en Navarra e se crea o Consejo Audiovisual de Navarra parte da asunción de que
“el proceso de liberalización de las telecomunicaciones, unido al avance tecnológico en el sector audiovisual, ha aumentado de manera significativa la oferta de servicios de radiodifusión televisiva y sonora tanto en el ámbito del Estado como en el de las Comunidades Autónomas, lo que obliga a adoptar las medidas oportunas al efecto de cubrir las nuevas necesidades y, en definitiva, aquellas que se vayan creando en un futuro, desde el momento en que la utilización de las nuevas tecnologías es de trascendental importancia tanto en el ámbito económico y social, como en el cultural y de ocio, teniendo en cuenta la gran influencia de los medios de comunicación en el conjunto de la sociedad. Se hace necesario, pues, regular la actividad de dichos medios de comunicación con el objeto de salvaguardar la pluralidad de la sociedad navarra”.

Hai quen afirma que as funcións que cumpren os consellos do audiovisual poderían ser cubertas polos tribunais de xustiza. Poren, non semella esta a mellor solución, baseándonos nas experiencias que levan anos en funcionamento en Europa e na lóxica. En primeiro lugar por unha cuestión de tempo, de axilidade na toma de decisións e na resolución dos conflitos presentados. Os xulgados, xa actualmente saturados de carga de traballo, tardarían anos en resolver simples cuestións regulamentarias. En segundo lugar por motivos competenciais: existen moitas condutas xornalísticas contrarias ás normas deontolóxicas máis elementais que non constitúen delito, pero que son defendidas polos seus autores baixo o paraugas da liberdade de expresión; son estas as que deben ser sancionadas por un órgano independente, porque os xuíces non o farán, xa que non entran no terreo delitivo. Ademais, os organismos de regulación están formados por expertos na materia independentes, que por este motivo poden resolver con maior eficacia e equidade os conflitos que se plantexen. Finalmente, teñan ou non capacidade sancionadora, a existencia destes organismos está plenamente xustificada, pois os tribunais de xustiza non poden facerse cargo dos procesos de adxudicación de emisoras ou canles e tampouco poden realizar informes, recomendacións e normas deontolóxicas e de conduta, funcións neste momento competencia dos consellos do audiovisual.

16.1.06

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (II)

O dereito dos cidadáns recibir unha información veraz na C.E. e na xurisprudencia posterior:

A Constitución de 1978 supón o recoñecemento positivo da liberdade de expresión e o dereito á información. Así, no artigo 20 da CE, recoñécense os seguintes dereitos:
20.1 a) A expresar e difundir libremente os pensamentos, ideas e opinións mediante a palabra, o escrito ou calquera outro medio de reprodución.
b) A comunicar ou recibir libremente información veraz por calquera medio de difusión. A lei regulará o dereito á cláusula de conciencia e ao segredo profesional no exercicio destas liberdades.
2. O exercicio destes dereitos non pode restrinxirse mediante ningún tipo de censura previa.
3. A lei regulará a organización e o control parlamentario dos medios de comunicación social dependentes do Estado ou de calquera ente público e garantirá o acceso a ditos medios dos grupos sociais e políticos significativos, respectando o pluralismo da sociedade e das diversas linguas de España.
4. Estas liberdades teñen o seu límite no respecto aos dereitos recoñecidos neste Título, nos preceptos das leis que a desenvolven e, especialmente, no dereito ao honor, á intimidade, á propia imaxe, e á protección da xuventude e da infancia.
5. Só poderá acordarse o secuestro de publicacións, gravacións e outros medios de información en virtude de resolución xudicial.


Porén, o proxecto de Constitución Europea presentado nos últimos anos dá un paso cara a atrás na protección legal do dereito á información dos cidadáns. A diferenza do que sucede co artigo 20 da Constitución Española, o art. II-71 do texto constitucional europeo afirma que:
1. Toda persona tiene derecho a la libertad de expresión. Este derecho comprende la libertad de opinión y la libertad de recibir o comunicar informaciones o ideas sin que pueda haber injerencia de autoridades públicas y sin consideración de fronteras.
2. Se respetan la libertad de los medios de comunicación y su pluralismo.

Así pois, en ningures se recolle o dereito a recibir unha información veraz e tan só se fai referencia á liberdade (non o dereito) de recibir informacións. Ademais, o texto mestura a liberdade de expresión e de información, dous conceptos que na carta magna española aparecen en apartados distintos. Finalmente, o tratado constitucional fai suxeito de liberdades aos medios de comunicación en canto empresas, afirmando que “se respectan” e incide na garantía de que nesta liberdade non existirá “inxerencia de autoridades públicas”.
Algúns dos dereitos recoñecidos neste artigo 20 ficaron faltos do conveniente desenvolvemento legal[1]. Dende a mesma elaboración do texto constitucional nos debatemos en torno ao problema da inexistencia dunha precisión concreta que dalgunha forma avale estas tres afirmacións: o dereito do individuo a recibir dos medios de difusión unha información veraz, o recoñecemento da cláusula de conciencia e o respecto do secreto profesional. A este respecto, Remedios Sánchez Ferrín recoñece que o dereito á información non foi estudado suficientemente dende a perspectiva do dereito constitucional, pois tendeuse a centrar a atención na liberdade de expresión, mentres que o dereito á información foi ficando nun lugar secundario. Trátase dun dereito de toda a colectividade e de cada un dos seus membros, pero un dereito dificilmente invocábel ou dificilmente esixíbel de xeito autónomo. En sentido rigoroso, o dereito a ser informados tense respecto de todo aquilo que nos afecte e ante o que podemos esgrimir, con interese lexítimo, ter dereito a coñecer, ben persoalmente (datos informáticos, expediente administrativo, acusacións...) ou politicamente (todo o que afecte á nosa convivencia política, como colectivo ou como membros dunha comunidade política). Neste senso, Peces-Barba sinala que:
La idea del ciudadano bien informado a través de la libertad de expresión y de prensa, que contribuye a configurar un parlamento que es la expresión de la soberanía popular, está en quiebra. La comunicación de masas tal y como se produce en la realidad no contribuye a esa idea del ciudadano bien informado, puesto que se toman todas esas decisiones, en muchos casos no justificadas por el interés general, que incluyen unos temas como relevantes y excluyen otros que no se consideran así por los detentores del poder político, por los detentores del poder económico o por los profesionales de la investigación[2].

No artigo 53 da nosa Constitución dise moi claramente que os dereitos e liberdades recoñecidos nese título vencellan a todos os poderes públicos e que só por lei, que ten que manter e respectar o seu contido esencial, eses dereitos poderán ser regulados. Deste xeito, o artigo 53 asegura que estamos diante dun dereito que goza do que podemos chamar unha superprotección, a protección de que calquera lei que pretendese conculcalo pasaría a ser materia de inconstitucionalidade ante o Tribunal Constitucional. A partir do ano 1986 e até 1989 o TC adoptou unha actitude de defensa clarísima da liberdade de expresión; porén, a partir de 1990, o tribunal freou esa defensa a ultranza da liberdade de expresión. Foi o momento no que o TC decidiu que había que precisar máis: non bastaba con afirmar que a liberdade de expresión ou o dereito á información son prevalentes, había que comezar a clarificar e aplicar as consecuencias xurídicas dese papel esencial que desempeñan na orde democrática. Polo tanto, era necesario aclarar o contido das letras a) e d) do artigo 20 da CE e iso constitúe hoxe un logro xa consolidado xurisprudencialmente e que debemos ao TC: o parágrafo a) recoñece a liberdade de expresión, entendida como a liberdade de expresar ideas, pensamentos ou opinións, mentres que o parágrafo d) recoñece o dereito de comunicar e recibir libremente información que versa sobre feitos, ou máis en concreto sobre feitos que poidan considerarse noticiábeis.
Daquela, a cuestión radica en saber que é e que non é noticiábel. Neste senso, o tribunal foi claro á hora de estabelecer unha serie de criterios ou baremos que se aplican principalmente no dereito á información. En primeiro lugar, veracidade. Información veraz, no sentido do artigo 20.1.d), significa información comprobada segundo cánones da profesionalidade informativa, excluíndo invencións, rumores ou simples insidias. Segundo, a relevancia pública dos feitos que se transmiten[3]. E terceiro, a intimidade como límite[4]. De forma sintética, podemos dicir que a veracidade informativa non supón tanto a esixencia aos medios de mostrar, en cada caso, a verdade completa e absoluta en relación cuns determinados feitos, senón o aplicar unha certa dilixencia na procura da mesma:
“É doutrina reiterada deste Tribunal que o requisito da veracidade non vai dirixido tanto á esixencia dunha rigorosa e total exactitude no contido da información, canto a negar a protección constitucional aos que, defraudando o dereito de todos a recibir información veraz, actúan con menosprezo da veracidade ou a falsidade do comunicado, comportándose de xeito neglixente e irresponsábel por transmitir como feitos verdadeiros ben simples rumores, carentes de toda constatación, ben meras invencións ou insinuacións. A información rectamente obtida e difundida debe ser protexida, aínda que resulte inexacta, con tal que se observara o deber de comprobar a súa veracidade mediante as oportunas averiguacións propias dun profesional dilixente”[5].

Cabe destacar que a liberdade de información non ten só unha vertente activa, senón tamén pasiva: a Constitución consagra o dereito a difundir libremente información, o cal atópase intimamente conectado co dereito correlativo dos cidadáns en xeral a recibir, ou máis propiamente a ter acceso, a fontes de información que cumpran cunha serie de requisitos (entre eles, de forma destacada, o citado requisito da veracidade. Asemade, á beira desta dimensión estritamente subxectiva, a Constitución outorga igualmente un alcance de carácter máis obxectivo (formulado, concretamente, polo Tribunal Constitucional, a partir da noción xermánica da chamada garantía institucional) ao exercicio destas liberdades: así, a importancia do seu recoñecemento constitucional non radicaría só no feito de que garante aos individuos unha determinada esfera de autonomía ou de liberdade, senón en que a través do seu exercicio se promove a formación da opinión pública libre, o cal, á súa vez, é condición necesaria e imprescindible para o funcionamento adecuado do noso sistema democrático:
o artigo 20 da Norma Fundamental, ademais de consagrar o dereito á liberdade de expresión e a comunicar ou recibir libremente información veraz, garante un interese constitucional: a formación e existencia dunha opinión pública libre, garantía que reviste unha especial transcendencia, xa que, ao ser unha condición previa e necesaria para o exercicio doutros dereitos inherentes ao funcionamento dun sistema democrático, convértese, á súa vez, nun dos alicerces dunha sociedade libre e democrática. Para que o cidadán poida formar libremente as súas opinións e participar de modo responsable nos asuntos públicos, debe ser tamén informado amplamente de modo que poida ponderar opinións diversas e ata contrapostas”.

Neste sentido manifestouse este Tribunal desde o seu STC 6/1981, de 16 de marzo, ata a máis recente 104/1986, de 17 de xullo, ao poñer reiteradamente de manifesto que o dereito á información non só protexe un interese individual, senón que entrana o recoñecemento e a garantía dunha institución política fundamental, que é a opinión pública, indisolubelmente ligada co pluralismo político” (STC 159/1986).

É innegábel, neste contexto, que aínda que calquera cidadán pode lexitimamente comunicar informacións a terceiros, esta tarefa é levada a cabo de xeito preeminente por profesionais da información a través dos correspondentes medios, de tal xeito que os mesmos son os destinatarios máis frecuentes da protección da norma fundamental. Así, a liberdade de información “é un dereito do que tamén gozan, sen dúbida, todos os cidadáns, aínda que na práctica sirva, sobre todo, de salvagarda a quen fan da procura e difusión da información a súa profesión específica” (STC 6/1981). Está claro, pois, que xornalistas e medios xogan un papel fundamental neste marco xeral e que, en consecuencia, existe unha clara liña de continuidade entre o libre exercicio das súas actividades e o propio sostemento e desenvolvemento das nosas institucións e o sistema democrático. Tal e como veremos con máis profundidade a continuación, iso non reforzaría só a intensidade do dereito á liberdade de información do que serían titulares os profesionais correspondentes, senón que tamén os sitúa nunha posición de particular responsabilidade social: non calquera información atopa o acubillo do noso texto constitucional, senón que os xornalistas atópanse condicionados, na súa tarefa, polo necesario cumprimento dunha determinada función que só pode ter como finalidade última e lexítima: a libre formación da opinión dos cidadáns e o adecuado funcionamento do sistema democrático. Hai que dicir que o TEDH recoñeceu en varias resolucións a responsabilidade social dos xornalistas e os medios de comunicación, explicitando, de forma igualmente clara, os límites ao exercicio da liberdade de información derivados especialmente dos deberes mínimos de respecto das normas propias da deontoloxía da profesión xornalística: “A garantía que o artigo 10 ofrece aos xornalistas no que se refire aos informes sobre cuestións de interese xeral, está subordinada á condición de que os interesados actúen de boa fe de maneira que fornezan informacións exactas e dignas de crédito no respecto da deontoloxía xornalística” (Sentenza de 21 de xaneiro de 1999, Fressoz e Roire contra Francia). Deontoloxía profesional a cal, hai que advertilo, non supón a esixencia dunha absoluta uniformidade de comportamento a todos os xornalistas, senón que habilita un espazo para a apreciación libre e a valoración e ponderación dos feitos, datos e fontes ás que se ten acceso. Neste sentido, o propio Tribunal Constitucional español sintetiza claramente e incorpora ás súas ferramentas interpretativas, na Sentenza 170/1990, a doutrina do TEDH con respecto a esta ampla noción de información: A limitación do dereito á información ao relato puro, obxectivo e aséptico de feitos non resulta constitucionalmente aceptábel nin compatíbel co pluralismo, a tolerancia e a mentalidade ampla, sen os cales non hai sociedade democrática (TEDH, caso Handyside, Sentenza 7 de decembro de 1976, núm. 65), pois a diverxencia subxectiva de opinións forma parte da estrutura mesma do aspecto institucional do dereito á información. Como afirmou o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos no caso Lingens (Sentenza 8 de xullo de 1986), á prensa incumbe e é a súa misión publicar informacións e ideas sobre as cuestións que se discuten no terreo político e noutros sectores de interese público, e o público ten o dereito de recibilas, polo que non é aceptábel a opinión segundo a cal a prensa ten a misión de divulgar as informacións, pero a súa interpretación debe deixarse primordialmente ao lector (núm. 41). O dereito fundamental recoñecido no art. 20, non pode restrinxirse á comunicación obxectiva e aséptica de feitos, senón que inclúe tamén a investigación da causación de feitos, a formulación de hipóteses posíbeis en relación con esa causación, a valoración probabilística desas hipóteses e a formulación de conxecturas sobre esa posible causación.

A este respecto, o Informe Hutchins exhortaba a avaliar a veracidade das fontes en conflito e a non limitarse a comunicar o que unha e outra afirmaban. O informe afirmaba que xa non abondaba coa veracidade das informacións (un concepto relativo ao método de traballo dos xornalistas: pluralidade e contraste de fontes, comprobación de datos...), senón que os medios debían aspirar a dicir a verdade sobre os feitos ocorridos. O xornalismo non é a busca da verdade, o xornalismo debe ser a busca das verdades pequenas, relativas, que son o único que nos mantén cordos neste mundo: é a busca incesante do que se pode coñecer, non do que non se pode saber. Aí entra o concepto da honestidade profesional, da veracidade como concepto aglutinador das normas deontolóxicas e dos procedementos metodolóxicos que deben guiar aos xornalistas no seu traballo.

[1] Un dos trazos fundamentais do texto constitucional é a súa ambigüidade e polivalencia, “siempre deliberadamente buscadas para facilitar políticas distintas sin necesidad de orillarlo ni forzar su interpretación”, segundo Torres del Moral.
[2] Raussell-Köster, 2002:131.
[3] Estes feitos deben estar dotados dunha certa transcendencia pública. Así, o Alto Tribunal esixiu, de forma reiterada, que en todo caso trátese dunha información con relevancia pública “xa sexa polo carácter público da persoa á que se refire ou polo feito en si no que esa persoa viuse involucrada” (STC 107/1988). De tal forma que a liberdade de información conéctase directamente co coñecemento “dos asuntos que cobran importancia na vida colectiva e que, polo mesmo, condiciona a participación de todos no bo funcionamento do sistema de relacións democráticas auspiciado pola Constitución, así como o exercicio efectivo doutros dereitos e liberdades” (STC 168/1986).
[4] Raussell-Köster, 2002:133-134.
[5] (STC 178/1993).

13.1.06

Os consellos audiovisuais e a defensa do dereito á información (I)

Na actualidade os medios xogan un papel practicamente insubstituíbel na construción e exercicio de cidadanía orientada á consolidación dunha sociedade democrática, xa que mediante o acceso e a participación nestes, as persoas poden exercer o seu rol cidadán ao facer uso da liberdade de expresión e acceder ao espazo público, ao mesmo tempo que controlar as institucións e exercer presión sobre elas. As políticas públicas de comunicación deben desenvolver un papel imprescindíbel, non só como regulamentadoras e controladoras dos medios e dos seus efectos, senón como axentes estimulantes das experiencias colectivas. O papel dos Estados é proporcionar marcos normativos para o exercicio dos dereitos de expresión, información dentro do marco do dereito social, e dereitos á intimidade no marco do dereito individual. Ademais de asegurar o acceso universal ás novas tecnoloxías, os medios de comunicación deben garantir o dereito de todos os cidadáns a recibir información veraz, completa e plural sobre asuntos de interese xeral, o cal esixe, á súa vez, garantir o pluralismo de quen informa e opina sobre esa información e garantir asemade o acceso das diferentes opinións aos medios, non só en condicións de igualdade e proporcionalidade, senón en condicións de ter incidencia na formación dunha opinión pública consciente e formada.

Polo tanto, é necesario fomentar o exercicio pleno do dereito á información e a liberdade de expresión nun marco plural que coadxuve á conformación dunha opinión pública informada. Ademais cómpre estimular o respecto ao libre exercicio profesional do informador, facilitar o seu acceso ás fontes de información, e garantir o acceso á información de interese publico. A información constitúe un dereito fundamental recoñecido como tal polo Convenio Europeo dos Dereitos Humanos e as Constitucións democráticas, que coinciden en que o seu suxeito ou titular son os cidadáns, a quen corresponde o dereito de esixir que a información que se dá desde o xornalismo se realice con veracidade nas noticias e honestidade nas opinións, sen inxerencias exteriores, tanto dos poderes públicos como dos sectores privados. Como afirma o Código Europeo de Deontoloxía do Xornalismo, aprobado por unanimidade pola Asemblea Parlamentaria do Consello de Europa o 1 de xullo de 1993, os medios de comunicación efectúan un labor de mediación e prestación do servizo da información e os dereitos que posúen en relación coa liberdade de información, están en función dos destinatarios, que son os cidadáns. De igual xeito, as empresas xornalísticas débense considerar como empresas socioeconómicas, cuxos obxectivos empresariais deben quedar limitados polas condicións que deben facer posíbel a prestación dun dereito fundamental. E aínda máis, segundo o Código, “os poderes públicos non deben considerarse propietarios da información. A representatividade pública lexitima para actuar en orde a garantir e desenvolver o pluralismo dos medios de comunicación e para asegurar que se creen as condicións necesarias para o exercicio da liberdade de expresión e o dereito á información, excluíndo a censura previa”. Finalmente, o Código aprobado en Estrasburgo invita aos Gobernos dos Estados membros a velar para que as leis garantan a organización dos medios de comunicación públicos a fin de asegurar a neutralidade das informacións, o pluralismo das opinións e a igualdade de sexos e velar tamén para asegurar un dereito de rectificación equivalente a todo cidadán que efectúe unha alegación. Tamén lles urxe a estabelecer no seo do consello de Europa un mecanismo de autocontrol da información concibido como un Ombudsman europeo da comunicación coa representatividade internacional que iso implica. Asemade, insta a promover a creación de asociacións de usuarios dos medios de comunicación e animar ás escolas a desenvolver un ensino en relación coa utilización dos medios de comunicación.

Polo tanto, semella urxente considerar a necesidade de regular a actividade informativa e o réxime dos medios de comunicación para asegurar o dereito á información dos cidadáns, o acceso ás fontes públicas, o pluralismo dos medios, así como garantir a liberdade dos xornalistas no exercicio da súa profesión. En primeiro lugar, sería conveniente crear regras para permitir a transparencia do estatuto xurídico das empresas dedicadas ás actividades de comunicación. Iso crearía, por unha banda, condicións que facilitarían a súa independencia dos centros de poder político e económico. Por outro lado, permitiríalle ao público identificar as fontes de financiamento e os intereses daqueles que lle informan. Ademais, é obrigado estabelecer o acceso aos medios de comunicación dos grupos sociais e políticos significativos, así como regulamentar os dereitos de resposta e rectificación nos medios de comunicación masiva. Débese tamén constituír un estatuto profesional para os profesionais do xornalismo, un texto que debe ser non tanto unha regulamentación estatal, como un verdadeiro código deontolóxico feito e aplicado polos profesionais da información. Asemade, cómpre instaurar a figura do ombudsman da prensa, un defensor do lector que traballe para corrixir os posíbeis excesos dos medios de comunicación. Finalmente é urxente desenvolver unha lexislación que obrigue ao goberno a abrir a información pública a todos os cidadáns, o que debería alentar aos xornalistas á investigación como método de produción informativa, posto que o acceso a arquivos e documentos cuxa natureza é pública permitiranos exercer un mellor contrapeso e vixilancia dos poderes político e económico. O xornalismo de investigación pode aproveitar mellor que ninguén este marco xurídico de acceso á información (aínda hipotético) para ensanchar o espectro da realidade da axenda e debate públicos; para pasar do anecdotario político á maior claridade, profundidade e certeza dos fenómenos cada vez máis complexos nos que debe furgar; para desvelar o que nos é ocultado, pero tamén para rescatar o esquecido.

11.1.06

Canadian Journal of Communication

Editorial----------------------------------------
Life On LineKim Sawchuk, Concordia University http://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1693

Articles----------------------------------------
How Connected Are Canadians? Inequities in Canadian Households' Internet Access Catherine A Middleton, Ryerson University Christine Sorensen, Ryerson Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1610

Everyday Fandom: Fan Clubs, Blogging, and the Quotidian Rhythms of the Internet Paul Theberge, Carleton Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1634

"You can see anything on the internet, you can do anything on the internet!":Young Canadians Talk about the InternetLeslie R. Shade, Communication Studies; Concordia UniversityNikki Porter, Communication Studies; Concordia UniversityWendy Sanchez, Communication Studies; Concordia Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1585

Data Mining the Kids: Surveillance and Market Research Strategies in Children'sOnline GamesGrace Chung, Simon Fraser UniversitySara M Grimes, Simon Fraser Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=984

Negotiating Electronic Surveillance in the Workplace: A Study of CollectiveAgreements in CanadaSimon J Kiss, Department of Political Studies, Queen's UniversityVincent Mosco, Department of Sociology, Queen's Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1632

Networks and Layers: Technocultural Encodings of the World Wide Webganaele M langlois, Communication and Culture - York Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1586

The Divergent Anarcho-utopian Discourses of the Open Source Software MovementDale A Bradley, Brock Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1592

Pundits, Ideologues, and the Ranters: The British Columbia Election OlineHarold J Jansen, University of LethbridgeRoyce Koop, University of British Columbiahttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=921

Civility in Online Discussion: The Case of the Foreign Policy DialogueChristie Hurrell, York-Ryersonhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1529

Commentary----------------------------------------
Bill C-60 and Copyright in Canada: Opportunities Lost and FoundLaura J Murray, Queen's University http://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1619

Be Careful What You Wish for: Dilemmas of Democracy and TechnologyDarin David Barney, McGill Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1608

It's Time to Redefine Journalism Education in CanadaMike Gasher, Concordia Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1595

Review Essay----------------------------------------
The Mainstreaming of Media CritiqueDerek Hrynyshyn, Wilfrid Laurier Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1041

The Material Turn: Making Digital Media Real (Again)Andreas G. Kitzmann, Arts and Letters, Atkinson Faculty, York Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1686

Reviews----------------------------------------
Studies in Political Economy: Developments in FeminismFaiza H Hirji, Carleton Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=964

Mass Media Communication in CanadaJames J Killingsworth, Carleton/McMasterhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=999

Dialogue on the Internet: Language, Civic Identity,and Computer-MediatedCommunicationKristina C. Marcellus, Queen's Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1030

Understanding Me: Lectures and Interviews by Marshall McLuhanDonald Theal, Trent Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1694

No Time: Stress and the Crisis of Modern LifeRobert Babe, University of Western Ontariohttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1602

Rhythm Science by Paul D. Miller aka DJ Spooky that Subliminal Kid; RhythmScience Audio Companion: Excerpts and Allegories from the Sub Rosa ArchivesOwen B Chapman, Concordia Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=985

Book review - Memory Bytes: History, Technology, and Digital CultureZena Sharman, University of British Columbiahttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1001

Continentalizing Canadian Telecommunications: The Politics of Regulatory ReformMyles A. Ruggles, York Universityhttp://www.cjc-online.ca/viewarticle.php?id=1544

8.1.06

Studies in Communication Sciences 2005 5/1

Matthias F. Steinmann (ed.). Sophies zweite Welt. Berner Texte zur Medienwissenschaft 9, 2004
(Colin Porlezza)

Ivan Zassoursky. Media and Power in post-soviet Russia. Armoni, N.Y.: M.E. Scarpe Inc., 2004
(Giovanni Zavaritt)

R.G. Lee & T. Garvin. Moving from information transfer to information exchange in health and health care. Social Science and Medicine 56, 2003
(Sarah Bigi)

E. Pomerantz & S. Rintel. Practices for reporting and responding to test results during medical consultations: enacting the roles of paternalism.
(Sarah Bigi)

Jean-Pierre Meunier & Daniel Peraya. Introduction aux théories de la communication: analyse sémio-pragmatique de la communication médiatique.
(Jos Hornikx)

M.M. Bergman & T. S. Eberle (eds.). Qualitative Inquiry: Research, Archiving, and Re-use. Bern: Swiss Academy of Humanities and Social Sciences, 2
(Anastasia Christou)

Giovanni Bechelloni. Diventare Italiani. Coltivare e comunicare la memoria collettiva. Napoli: Ipermedium, 2003
(Carla De Tona)

Lorenzo Cantoni, Nicoletta Di Blas & Davide Bolchini. Comunicazione, Qualità, Usabilità. Milano: Apogeo, 2003
(Marco Speroni )

A Way Out? By Douglas McCollam

In the spring of 1971 Fritz Beebe, a former partner in the New York law firm of Cravath, Swaine & Moore, and chairman of The Washington Post Company, approached the owner, Katharine Graham, with a dilemma. The company, Beebe said, was running out of money. Over the years the Post had been fairly generous in granting stock options to favored employees, and the cost of buying out those options had put the company in a bind.
But Beebe had a solution. Following the lead of bigger rivals, such as Knight Ridder and Times Mirror, he advised that the company go public. Selling stock in the Post would ease the company’s cash crunch, Beebe explained, and otherwise, the Post would have to sell one of its television stations. Graham hesitated. “I wish I had understood the whole thing better than I did,” she wrote in her 1997 autobiography of the decision to go public. “I . . . simply took Fritz’s word for the problem and assumed we only had two choices: either go public or sell WJXT.” The company went public, making its initial offering on June 15, 1971, the same week the Pentagon Papers controversy erupted. “I wasn’t sure what being a public company entailed,” Graham wrote in her autobiography, “but I knew there would be obligations and disciplines that were not imposed on private companies.”
In the past year, many newspaper companies, including the Post, have been getting a refresher on just how onerous the “obligations and disciplines” of being publicly owned can be. Despite profit margins that generally hover around 20 percent — extraordinary when compared to almost any other business sector — newspaper stocks are getting pummeled. As of early December, the stock of Gannett, the country’s largest newspaper publisher, was down 28 percent for the year. Tribune Company was down 29 percent. The New York Times Company was down 35 percent. Even the Washington Post Company, whose diverse holdings have insulated it somewhat from the market’s pessimism about newspapers, was down 25 percent.
In an effort to arrest the slide and appease shareholders, virtually every major newspaper in the country got busy slashing editorial positions and aggressively cutting costs. The market wasn’t impressed. In November Bruce S. Sherman, whose money management firm Private Capital Management owns 19 percent of Knight Ridder, demanded that the company put itself up for sale. The initial round of bidding in early December generated interest from Gannett, McClatchy, and others, including a trio of private investment banks.
Sherman’s move sent tremors through the newspaper world. PCM has significant stakes in eight other newspaper companies, including Gannett, McClatchy, and The New York Times. Many analysts see Sherman’s effort to force the sale of Knight Ridder as a no-win proposition for journalism. If it fails, then investors may be further convinced that newspapers are terrible investments and pull out of the sector altogether. If it succeeds, then Sherman or other institutional investors may try to duplicate the maneuver with other newspapers, forcing companies to either auction themselves off or make even steeper cuts in an attempt to lift their stock.
Either way, the combination of the precipitous decline of stock prices, shareholder unrest, and the general pessimism of the market concerning the newspaper business has raised an interesting question: Is there any good reason for newspapers to remain publicly traded companies?
I put that question to Donald Graham, Katharine Graham’s son and the sixty-year-old chairman and largest individual shareholder of The Washington Post Company. Sitting in his spacious ninth-floor office, Graham put his feet up on his coffee table and appeared a bit perplexed by the notion. After mulling it over a bit he said that no, he wouldn’t consider taking the company private: “Public ownership has been great for us.” Undeniably, for much of the past thirty-four years, it has been. After it went public in 1971, stock in the Washington Post Company rose from $26 a share to almost $1,000 a share in late 2004. But as of early December it had dropped more than $250 for the year and did not appear to have touched bottom. Graham concedes that he is worried about the business challenges facing the company. Indeed, he calls them the most severe in its history, but says he has no regrets about his mother’s decision to go public. Among other things, Graham notes that being a public company brought in the investment guru Warren Buffett, to whom Graham (and others) give considerable credit for making the Post a successful company. Graham says he keeps abreast of the stock price, but concentrates on the long term. “Our focus is not on the stock price, but on the value of the company,” he says.
Similar sentiments were expressed by The New York Times’s publisher, Arthur Sulzberger Jr., who, like Graham, thinks public ownership has been a boon to the company despite recent difficulties. “There is a real value to companies not being artificially isolated from the demands of the market,” says Sulzberger. “It enforces a certain kind of discipline.”
He admits that recently such discipline has been hard to endure, and says that the American newspaper industry is facing its greatest crisis in its 400-year history. Still, Sulzberger doesn’t see private ownership as a solution. “Changing your capital structure doesn’t get you out of the problems we face,” he says.
Of course, the Times’s own capital structure indicates that it doesn’t totally trust the market, either. Like the Post, Dow Jones, McClatchy, and other family-controlled newspapers, the Times has two tiers of stock — the voting class, owned by the family, and the B-shares, which are owned by outside investors. This kind of ownership provides a layer of insulation between the paper and market forces, and immunizes the company against the kind of forced-sale tactics that Bruce Sherman is using on Knight Ridder, which has only a single class of stock.
That said, Sherman’s company does own about 15 percent of The New York Times Company, which makes him a force that Sulzberger can’t ignore. “Even if family has voting stock in its back pocket,” says John Morton, a newspaper analyst and consultant, “they still develop a culture of being publicly owned and reporting to Wall Street — it infects the way they run their business whether they want it to or not.”
How does that “infection” manifest itself? In general, Wall Street cares about one thing: growth. It’s not interested in how you’ve done or how you’re doing, only in how you will do. This outlook explains, for example, why investors initially fell in love with the Internet, and remain enamored of Google and other hi-tech acrobats. With a short track record of earnings and no obvious barriers to growth, the market sees virtually unlimited potential, and rewards such companies handsomely. Newspapers, by contrast, are a mature business with a limited upside.
In response, many newspapers are desperately trying to convince the market that they, too, are sexy, hi-tech companies. To please the market, companies like Knight Ridder have done almost everything their large shareholders have asked — slashing staff, making stories more “reader friendly,” searching for Internet strategies that might magically transform newspapers from dead-wood deadbeats into new-media darlings. To date, none of it has worked.
It hasn’t worked precisely because the real appetite of shareholders is for greater short-term profitability, not long-term strategic investment. That’s clearly an impediment as newspapers negotiate the transition from twentieth-century monopolies to players in a twenty-first-century media world where competition comes from all directions — a shift that involves a number of complicated puzzles, such as engaging young readers, that cannot be solved quickly. As Paul Ginocchio, a media analyst with Deutsche Bank, put it: “It’s easier to increase short-term operating profits with cost-cutting now than to grow future revenues by making strategic investments that hurt profits in the near term.”
Back in the 1980s, when pariah companies found themselves undervalued and unable to budge their stock prices, they frequently turned their backs on shareholders and took their companies private, using a tool known as the leveraged buyout, a fancy way of saying they borrowed a lot of money from private investors and used it to buy all the stock from shareholders, trading debt for equity. Leveraged buyouts, though, got something of a bad name, becoming linked in the public’s mind with corporate raiders and junk-bond salesmen, some of whom wound up in jail. By the early 1990s, recession, insider-trading scandals, and the savings and loan debacle had effectively put an end to the buyout craze. Fifteen years later, though, private equity investors are back on the scene, more restrained, but also more well-heeled. “Increasingly you are seeing private equity firms buying companies as opposed to other companies buying companies,” says Dean Singleton, head of Media News Group, which invests in media properties. “There is a lot of money in the pipeline from pension funds, boomer 401(k)s, insurance companies. There is more money than the stock market can absorb.”
In many ways, Singleton and others observe, newspapers are ideal candidates for leveraged buyouts because they have such high operating margins, meaning they can service a lot of debt without drowning in it. They also don’t have to make a lot of capital-intensive expenditures on research and development or infrastructure. As Doug Arthur, a newspaper industry analyst with Morgan Stanley, put it, “These papers throw off tremendous cash flow and being publicly traded is very stressful. If Knight Ridder was already private, they wouldn’t be going through this right now.”
To be clear, private equity investors are not Santa Claus. They can be every bit as rapacious as the most aggressive fund manager. But a private investor who buys into newspapers at this point is likely to understand the challenges the industry faces, and at the very least will get the newspapers off the quarterly earnings treadmill that currently drives so much decision-making in the industry. Because private ownership need not be driven by short-term profits, it has the potential to give newspapers desperately needed space to plan and invest in long-term strategies, on both the business and editorial sides. “You can’t view it just like any other business,” says James Rutherfurd, a managing director of Veronis Suhler Stevenson, a merchant bank that focuses on media properties. “To do it and be successful, you have to understand that editorial is the key part of the franchise.”
To illustrate his point, Rutherfurd recalls how, because of newsprint rationing during World War II, papers had to choose between running advertisements or news. Some, like The New York Times, chose news and absorbed the losses, while its competitors chose to rely more heavily on ads. By the end of the war, Rutherfurd notes, the Times had achieved a market dominance that it has yet to surrender. “People like us, who invest for five or ten years, look over multiple years,” says Rutherfurd. “We don’t get all twitched out over what happened in the March quarter.”
Rutherfurd says he is aware of the threats that companies like Google and Craigslist pose to newspapers, especially to the all-important classified advertising, but says he thinks newspapers actually enjoy some built-in advantages. “They’ve got multiple revenue streams, good brand names, great access to information in their core markets. They’ve got a good head start. They just haven’t been good at innovation.”
If Rutherfurd represents the most editorial-friendly version of going private, there are plenty of examples of private equity firms resorting to a “pump it and dump it” strategy, making steep cuts to goose earnings and prettify the balance sheet before flipping the company to another buyer. Consider, for example, a widely circulated analysis of the sale of Knight Ridder done by Morgan Stanley. In gaming out the potential for a leveraged buyout of Knight Ridder (one of several scenarios considered by the analysis), Morgan Stanley offers a range of potential outcomes, based largely on how much the buyer pays for the stock. From a journalistic standpoint, the less the buyer pays for the company the better it would be for the health of the newsroom. Under the Morgan Stanley analysis, if a buyer paid $65 a share for Knight Ridder, a bit below the historic valuation for newspapers, then with modest cuts it could realize an internal rate of return of close to 25 percent on its investment. If, on the other hand, the buyer has to stretch up to $75 a share, then the rate of return drops dramatically — unless the buyer institutes draconian cutbacks, such as closing some of the chain’s less profitable papers. Because newspapers have enjoyed such healthy operating margins, buyers have traditionally been willing to pay a fairly high price to acquire them. Now, with growing threats to those fat margins, some analysts and investors think the price that prospective buyers should be willing to pay for Knight Ridder and other newspaper companies needs to come down. The problem, as James Rutherfurd sees it, is that some investors still want to see newspapers valued like high-growth Internet companies, driving up the price and all but insuring that any buyer would have to strip the operation clean to make the deal pay off. That, he says, is shortsighted. “Getting people’s expectations adjusted is key,” says Rutherfurd. “You can streamline the production and delivery, but if you don’t have a good product no one will buy it. To do that on a daily basis takes good reporters and editors and some vision of what people want.”
What newspapers really need, above all else, is ownership that values journalism and understands that the work of gathering, writing, and publishing the news is an inherently inefficient business that is in a period of profound transition. The private press baron of the past might have been a blowhard propagandist with the ethics of a wharf rat, but at least he loved the trade. Compared with the lineup of bloodless managers and mandarins currently squeezing the life out of journalism, Charles Foster Kane looks pretty damn good. So while there is no guarantee that the private ownership of today would recognize the value of journalism, it has already been established that Wall Street does not. Maybe it’s time we took our chances.

Douglas McCollam is a contributing editor to CJR.